Verloederde panden: kúnnen we daar eigenlijk wat tegen doen?

Wie stoort zich nu niet aan een verloederd pand in een winkelstraat. Of een monumentaal pand dat slecht wordt onderhouden. Menigeen vraagt zich vast ook af waarom daar niets aan wordt gedaan, waarom de eigenaren niet worden gemaand het pand te onderhouden. De fractie van de PvdA heeft daar vragen over gesteld aan het college en toen bleek het allemaal niet zo eenvoudig te liggen.

Kerkstraat
De directe aanleiding was de klacht, alweer een paar jaar geleden, over een pand in sterk vervallen staat in de Kerkstraat in Sint-Oedenrode. De klacht werd niet ontvankelijk verklaard omdat de klager geen direct belanghebbende was, zoals dat heet. Hij zou er geen directe last van hebben en dan heeft klagen geen zin. Hij beriep zich daarbij op de zogenaamde excessenregeling. Een regeling die van toepassing is op monumenten of beeldbepalende panden die ernstig verwaarloosd zijn. Maar het verloederde pand aan de Kerkstraat viel niet onder de excessenregeling en bovendien woonde de klager er niet naast. Jammer dus. Maar we wilden het hier niet bij laten zitten.

Overigens waren wij niet de enige fractie die zich ertegenaan bemoeide. Ook de fractie van Hart heeft de gemeente meermaals gevraagd om op te treden tegen de eigenaar van het pand aan de Kerkstraat.

Waar moet je dán met je klacht heen?
De fractie van de PvdA vond het toch wel vreemd dat een burger die zich zorgen maakt over de verloedering van een pand nergens met zijn of haar klacht terecht kan. In eerste instantie hebben we daar schriftelijke vragen over het gesteld aan het college maar dat leverde geen bevredigend resultaat op. En toen zijn we maar in gesprek gegaan met de burgemeester, die is immers belast met veiligheid en handhaving, en twee deskundige ambtenaren.

Uit het gesprek bleek hoe lastig het is om het probleem aan te pakken als geen beroep kan worden gedaan op de excessenregeling. Het komt er kort gezegd op neer dat, wanneer het niet gaat om een monumentaal pand, de eigenaar ermee kan doen of laten wat hij of zij wil. Tenminste, zolang er geen sprake is van risico’s voor de veiligheid of de volksgezondheid. Bijvoorbeeld pannen die van een verwaarloosd dak kunnen vallen of overlast door ratten die zich in een vervallen pand ophouden. Daar is al veel jurisprudentie over en wij blijken lang niet de enige gemeente te zijn die daar mee worstelt.

Sociale druk en bindende voorschriften
Feitelijk komt het er op neer dat we de eigenaren aan moeten spreken op hun verantwoordelijkheid. En “wij” betekent iedereen die daar ook maar op een of ander manier iets van vindt. De hoop is dat door de sociale druk de eigenaar stappen onderneemt. Bij de Kerkstraat hebben we gezien dat er heel veel sociale druk voor nodig kan zijn, wil een eigenaar wat gaan doen.

Daarnaast is het wellicht mogelijk om met bindende voorschriften, zoals een beeldkwaliteitsplan, dergelijke situaties te voorkomen en, als het zich toch voordoet, snel in te kunnen grijpen. Deze bindende voorschriften zijn er nog niet. De burgemeester heeft ons uitgenodigd om met voorstellen te komen hoe we dat zouden kunnen doen, het college heeft er zelf ook nog geen oplossing voor, en wij gaan graag op die uitnodiging in. Maar dat wordt dus even puzzelen.

Waar komen we vandaan? 
Al in 2018 vonden we dat er in de Welstandsnota iets moest gebeuren om het behoud van monumenten te ondersteunen. Het daarvoor opgestelde amendement is toen aangenomen. De Welstandsnota is toen aangevuld om eerder te kunnen optreden bij verwaarloosde monumenten. In oktober 2018 hebben we daar nog eens art.33 vragen over gesteld omdat bij een concrete situatie (Kerkstraat 11) de excessenregeling onvoldoende houvast bood als een inwoner die klachten indient niet wordt gezien als ‘direct belanghebbende’ en het betreffende verloederde pand geen monument is. We hebben, toen het probleem maar niet werd opgelost, dat nog eens verwoord in een bericht in april 2019 op deze site. Sindsdien leek er toch wat te gebeuren omdat het college toch leek in te willen grijpen. Nu een en ander nog steeds niet heeft geleid tot een écht verbeterde situatie (zie foto’s van 7 april 2021 onder dit bericht), is Willem van Laarhoven het gesprek aangegaan met de burgemeester en enkele ambtenaren om te kijken hoe dit in andere situaties kan worden voorkomen. Dat blijkt nog niet zo eenvoudig te zijn, zoals uit dit bericht blijkt.

Een voorbeeld van een verloederd pand waar klagen (vooralsnog) geen zin had…

(foto’s: Willem van Laarhoven)