Een circulaire economie (CE) staat in de Duurzaamheidsvisie van Meierijstad hoog op de ranglijst. Dat lijkt ook logisch want het bedrijfsleven speelt daarin een belangrijke rol en Meierijstad heeft daar nogal wat van in huis. Dus een kans, zou je zeggen. Maar is dat ook zo? Willem van Laarhoven van PvdA Meierijstad geeft zijn visie.
Circulair denken en werken
De circulaire economie is gebaseerd op het principe dat restproducten opnieuw als grondstof kunnen worden ingezet in het productieproces. Dat geldt voor afvalstromen binnen productieprocessen, afgedankte producten en energie. Een meubelproducent bijvoorbeeld, kan het hout winnen uit resthout uit de productie van kozijnen. De meubels die daarvan worden gemaakt moeten, nadat ze zijn afgedankt, weer gebruikt kunnen worden in andere processen zoals de productie van spaanplaat. Maar als de meubels afvalstoffen bevatten die niet kunnen worden hergebruikt of waarbij het niet mogelijk is er door verbranding energie uit te winnen, dan moet daar iets op gevonden worden. Daar zal eigenlijk al bij het ontwerp rekening mee gehouden moeten worden. Omdat de processen om tot maximaal hergebruik te komen mogelijk meer energie gaan vragen, is het dus van groot belang dat hernieuwbare, niet-fossiele energie gebruikt wordt. Er zijn veel variaties in circulaire processen denkbaar en het uiteindelijke doel is een maximale besparing op grondstofverbruik en een maximale inzet van herwinbare energie.
Dit gaat dus allemaal veel verder dan recycling, eenmalig hergebruik, mestvergisting of hergebruik van reststromen in diervoeders. Die zijn nog grotendeels gebaseerd op het zogenaamde ‘lineaire denken’ en niet op het circulaire denken.
De missers van MVO
MVO staat voor maatschappelijk verantwoord ondernemen en is bedacht om bedrijven zover te krijgen dat ze bij hun activiteiten niet alleen rekening houden met het economisch gewin (Profit), maar ook met het milieu (Planet) en sociaal-maatschappelijke aspecten (People). Het zogenaamde triple-P concept. Maar dat is grotendeels mislukt. MVO wordt steeds vaker gezien als een dekmantel voor economische groei en winstmaximalisatie. Door te zeggen dat het milieu en de samenleving er niet op achteruit zouden gaan, werd MVO een smoes om economische groei goed te praten. Terwijl het juist de bedoeling was dat alle drie de P’s erop vooruit zouden gaan. Het heeft te weinig opgeleverd.
Triple-P herzien
Dat vindt ook de bedenker van het triple-P concept, John Elkington. Er is ook volgens hem te weinig winst geboekt voor Planet en People en de economische groei heeft alleen maar meer milieubelasting en energieverbruik opgeleverd. Bedrijven hebben, bij gebrek aan harde afspraken, gedurende een lange tijd het milieu zwaar belast. Burgers hebben de rekening (mede) betaald en de rekening zal voorlopig niet lager uit gaan vallen. Wat valt ons te doen? Het mag niet blijven hangen bij gescheiden inzamelen en recycling. Een echte circulaire economie met bijvoorbeeld circulaire voedselsystemen gaat veel verder. Hergebruiken van restproducten in diervoeders of voedselverspilling tegen gaan zijn mooie initiatieven maar nog slechts het begin.
Iedereen moet en mag meedoen
De doelstelling van de overheid is om Nederland voor 2050 voor 100% circulair te maken. Als dat werkelijkheid moet worden, dan hebben we echt wat te doen. Circulaire economie is zeker geen zaak van alleen het bedrijfsleven en al helemaal niet van alleen de bedrijven in Meierijstad. Ook wij als burgers moeten overstappen naar circulaire producten om het een kans te geven. Daarvoor moet wel de bewustwording flink toenemen en wij moeten minder denken in termen van gebruiksgemak en ons bewust worden van de gevolgen. Dat we naar nieuwe verdienmodellen moeten is zeker waar, maar dat betekent nog niet dat het goedkoper wordt. Zeker niet als er een dwingende noodzaak komt of wettelijke verplichtingen. En dan zijn dezelfde mensen, die nu al relatief weinig bijdragen aan het probleem omdat ze minder te besteden hebben, opnieuw het slachtoffer omdat ze dan weer niet mee kunnen doen. Daarom vraagt de sociaal-economische component, wat ons betreft, veel aandacht. Winstmaximalisatie met de circulaire economie is een ongewenste ontwikkeling. We moeten blijven waken voor een goede balans, zeker in deze neo-liberale tijd.
Meierijstad kan het verschil maken
Meierijstad kan het niet alleen maar het is voor Meierijstad een geweldige kans omdat we gezamenlijk veel in huis hebben. Bovendien liggen we tegen de Eindhovense brainport aan waar de nodige kennis in huis is. We hebben daarnaast de agrosector in huis, de maakindustrie en de dienstverlening en natuurlijk innovatieve ondernemers, want daar moeten we het van hebben. De discussie zou moeten gaan over het, op basis van overleg met alle betrokkenen, ontwikkelen van nieuwe verdienmodellen voor ondernemers en nieuwe werkgelegenheid. En over hoe politiek en beleid kunnen zorgen voor de juiste balans tussen de drie P’s. In Meierijstad kunnen we het verschil maken voor een aarde met toekomst! En daar nemen we als PvdA Meierijstad graag het voortouw. Tijd om smoezen achterwege te laten en kansen te grijpen.
